Hoe komt het dat mice het meervoud is van mouse en feet dat van foot? Dat komt door umlaut: in de taalfase vóór het Engels veranderde de klinker van het meervoud doordat er destijds een i op volgde. Door de i verkleurde de klinker dus. Daarover verderop meer.
Het Engels heeft nog maar enkele van die umlautmeervouden, maar het Duits en onze oostelijke dialecten hebben er nog zat!
Hoe werkt umlaut? De ū (lange oe) en ō (oo) van mūsiz en fōtiz maak je achter in de mond – maar de i voorin. Om sneller bij de i van de volgende lettergreep te zijn, gingen mensen de ū en ō alvast voor in de mond uitspreken. Je zou dus kunnen zeggen dat de i als een soort magneet werkte: hij trok voorafgaande klinkers naar zich toe. Dat leverde in het Oudengels een ȳ (lange uu) en ø̄ (eu) op: mȳs en fø̄t. De ū en ō en de geümlaute ȳ en ø̄ ontwikkelden zich verschillend in de talen. Vandaar de hedendaagse verschillen.
In de middeleeuwen werd de umlaut een onderdeel van de grammatica: de klinkerverandering gaf het meervoud aan, net zoals een uitgang dat doet. Toen in sommige talen de meervoudsuitgang van bovenstaande woorden wegviel, zoals in het Engels (mice, feet), Oost-Brabants (muis, vuujt) en Limburgs (muus, veut), was de umlaut het enige wat nog liet zien dat het om een meervoud ging: foot vs. feet, en niet iets als *feets.
Taal aan de wandel 