Het stuk -drop in de plaatsnamen Vlodrop en Geldrop heeft niets met zwarte snoepjes te maken. Het komt namelijk van dorp. De o en de r zijn van plaats gewisseld. Zo'n verwisseling van twee klanken heet metathese. Vandaag kijken we naar vier verschillende vormen van metathese in de Germaanse en Romaanse talen. Geen wetMetathese is... Lees verder →
Goed en slecht, een van de hoofdtegenstellingen in elke taal. De woorden die de Germaanse en Romaanse talen voor deze woorden en voor hun trappen van vergelijking gebruiken, hebben een interessante geschiedenis. Sommige woorden werden meer dan tweeduizend jaar geleden al gebruikt in het Germaans en Latijn, andere zijn nadien ontstaan en hebben de oorspronkelijke... Lees verder →
In het Middelnederlands hadden de woorden geschieden, spieden en bevrijden nog geen d. De d die er nu in zit, is het gevolg van hypercorrectie: een fout die ontstaat door angst voor een fout. Hoe is dat precies gegaan? In dit artikel leg ik het uit en vertel ik alles over een eigenschap die het... Lees verder →
Waar taal verandert, daar is strijd. En dan heb ik het niet over gemopper over zogenaamde taalverloedering; dat is een achterhoedegevecht. Nee, er is strijd tussen twee grote, drijvende krachten achter taalverandering: klankverandering en analogiewerking. De strijd heeft zelfs een eigen naam: Sturtevants paradox. Vandaag kijken we naar die paradox aan de hand van het... Lees verder →
Soms leen je iets uit wat je vervolgens jaren later in onherkenbare staat terugkrijgt. Dat is wat er gebeurt met terugontleningen: woorden die eerst ontleend worden door een andere taal en daar dan later uit terugkomen in de eigen taal. In de tussentijd kunnen ze qua vorm en betekenis heel wat veranderen. Neem het Middelnederlandse... Lees verder →
Het Nederlandse en Friese de, het Duitse der, die en het Engelse the zijn duidelijk familie, maar de onzijdige lidwoorden lijken heel wat minder op elkaar: het (Nederlands), it (Fries) en das (Duits). Waar komen die verschillen vandaan? Al deze Germaanse lidwoorden zijn ontstaan uit aanwijzende voornaamwoorden, maar de onzijdige vormen het, it en das... Lees verder →
Ons werkwoord durven is een contaminatie van twee heel verschillende werkwoorden: dorren en dorven. Hoe is die verhaspeling ontstaan? Onder de afbeelding vertel ik er alles over. In het Middelnederlands waren er twee werkwoorden die oorspronkelijk niets met elkaar te maken hadden: dorren, dat van het Proto-Germaanse *durzaną kwam, en dorven dat afstamde van *þurbaną... Lees verder →
Woorden als brunch en Brexit noemen we porte-manteaus. Het zijn bewuste fusies van twee woorden: brunch is een samenvoeging van breakfast en lunch, en Brexit bestaat uit Britain en exit. Daartegenover staan contaminaties: woorden die in de loop der tijd verhaspeld zijn - zónder opzet dus. Hier volgen drie verschillende gevallen van dergelijke fusies. Onder... Lees verder →
leestijd: 7 minuten Door de eeuwen heen verandert de uitspraak van elke taal. De klankveranderingen die optreden, zijn doorgaans regelmatig. Je kunt ze dan ook beschrijven in klankwetten: 'In taal X veranderde klank X op plaats X in het woord in periode X in klank Y.' Een voorbeeld van een klankwet, onderdeel van de zogenoemde... Lees verder →
Een van de grootste mysteries in de Nederlandse etymologie is de herkomst van het woord fiets. De afgelopen 140 jaar zijn er veel etymologieën bedacht, maar er is er geen een bewezen. De grootste kanshebbers zijn het Zuid-Nederlandse werkwoord vietse en het Franse vélocipède.De tekst gaat verder onder de afbeelding. Maar waar komen die Zuid-Nederlandse... Lees verder →
Taal aan de wandel 