In sommige opzichten is het Frans een uitzondering onder de Romaanse talen. Neem het bijwoord van graad dat wij vertalen met zeer, heel of erg. De grote Romaanse talen gebruiken doorgaans het woord dat afstamt van het Latijnse multum (of multō), een bijwoordelijke vorm van multus (veel): heel goed is molto bene (Italiaans), muy bien... Lees verder →
Woorden als brunch en Brexit noemen we porte-manteaus. Het zijn bewuste fusies van twee woorden: brunch is een samenvoeging van breakfast en lunch, en Brexit bestaat uit Britain en exit. Daartegenover staan contaminaties: woorden die in de loop der tijd verhaspeld zijn - zónder opzet dus. Hier volgen drie verschillende gevallen van dergelijke fusies. Onder... Lees verder →
Het Engelse much en het Spaanse mucho lijken veel op elkaar, maar hebben etymologisch niets met elkaar te maken. Dergelijke woorden heten valse cognaten. Echte cognaten hebben dezelfde voorouder. Je kunt ze vergelijken met broers en zussen of neven en nichten, in tegenstelling tot de valse cognaten, die op elkaar lijken zoals er ook mensen... Lees verder →
Wat hebben vee, pecunia, feodaal en het Engelse fee met elkaar te maken? Ze komen allemaal van dezelfde duizenden jaren oude wortel! Vee was vroeger de kern van iemands bezit. Daardoor ontstonden de overdrachtelijke betekenissen eigendom en vermogen.De tekst gaat onder de afbeelding verder. Het Frankische woord *fehu kwam terecht in de Middeleeuws-Latijnse schrijftaal als... Lees verder →
Hoe klonk het oudste Frans dat op papier is gezet? Samen met dr. Peter-Alexander Kerkhof, expert in onder andere het Oudfrans, heb ik een reconstructie gemaakt van de uitspraak van de oudste Franse tekst die is overgeleverd: de Eed van Straatsburg. Beluister de reconstructie in deze video. Onder de video geef ik een toelichting. https://youtu.be/hj14HliUHOQ... Lees verder →
Het Franse werkwoord pouvoir komt van het Latijnse woord potēre. (Dat potēre verving het Klassiek-Latijnse woord posse.) Op weg naar het hedendaagse Frans is potēre bijna onherkenbaar veranderd: de t is verdwenen, er is een v verschenen en de lange ē zien we terug als de tweeklank oi. Hoe is die ontwikkeling gegaan? Je hoort... Lees verder →
De Engelse woorden island en isle zijn niet verwant, ondanks hun gelijkenis. Isle komt uit het Oudfrans; island is een Germaans woord en is verwant aan eiland. Dat island nu een s heeft, komt door een spelfout. Het woord isle had een s die niet uitgesproken werd maar werd geschreven om het woord op het... Lees verder →
In veel Franse woorden die nu een circonflexe op de klinker hebben (zo'n dakje) of beginnen met é-, klonk lang geleden een [s]. Voordat die [s] verdween, werd ie een [h]. Precies hetzelfde gebeurt nu in veel variëteiten van het Spaans. Hoe klonk en klinkt dat? Luister hieronder.De tekst gaat na de video verder. https://youtu.be/4LR__36Aq_U... Lees verder →
Hotel, hospitaal en hostel komen alle drie van hetzelfde woord: het Latijnse hospitāle. Ze zijn wel elk langs een andere weg in onze taal beland. Zulke woorden - die dezelfde herkomst hebben maar andere vormen in één en dezelfde taal - heten doubletten. De h van het Latijnse hospitāle was al rond het jaar nul... Lees verder →
Van een bijvoeglijk naamwoord kun je een zelfstandig naamwoord maken: waar → waarheid Maar stel nu dat je van waarheid weer een bijvoeglijk naamwoord maakt: waarhedelijk - dat gewoon waar betekent. Dan ben je weer helemaal terug bij af. In de Romaanse talen is dat weleens gebeurd. Klik op de afbeeldingen om ze te vergroten:... Lees verder →
Taal aan de wandel 