Wie Nederlands leert lezen en schrijven, komt er niet onderuit: het verschil tussen ou en au en tussen ei en ij. In groep drie leerde ik welke woorden je met een 'otje-ou' schrijft en welke met een 'atje-au', en welke woorden een 'korte ei' hebben en welke een 'lange ij'. Dat was een hele opgave:... Lees verder →
Wie in de vorige jaren twintig naar school ging, leerde dat teekenen en loopen met een dubbele e en o geschreven werden. Werden de e en o in alle woorden dubbel gespeld? Nee: tegenover teekenen, deelen en beenen stonden rekenen, geven en eten. En loopen, oogen en boomen hadden twee o's, maar in stoken, noten... Lees verder →
Hoe klonk het oudste Frans dat op papier is gezet? Samen met dr. Peter-Alexander Kerkhof, expert in onder andere het Oudfrans, heb ik een reconstructie gemaakt van de uitspraak van de oudste Franse tekst die is overgeleverd: de Eed van Straatsburg. Beluister de reconstructie in deze video. Onder de video geef ik een toelichting. https://youtu.be/hj14HliUHOQ... Lees verder →
Het Franse werkwoord pouvoir komt van het Latijnse woord potēre. (Dat potēre verving het Klassiek-Latijnse woord posse.) Op weg naar het hedendaagse Frans is potēre bijna onherkenbaar veranderd: de t is verdwenen, er is een v verschenen en de lange ē zien we terug als de tweeklank oi. Hoe is die ontwikkeling gegaan? Je hoort... Lees verder →
In veel Franse woorden die nu een circonflexe op de klinker hebben (zo'n dakje) of beginnen met é-, klonk lang geleden een [s]. Voordat die [s] verdween, werd ie een [h]. Precies hetzelfde gebeurt nu in veel variëteiten van het Spaans. Hoe klonk en klinkt dat? Luister hieronder.De tekst gaat na de video verder. https://youtu.be/4LR__36Aq_U... Lees verder →
Hoe komt het dat we de klinkers ie en oe met twee verschillende letters spellen? Dat is een erfenis van het Middelnederlands, waarin ie en oe tweeklanken waren: twee klinkers in één lettergreep. In onder andere Oost-Brabant bestond ook de tweeklank ue. Beluister ze hieronder.De tekst gaat verder onder de video. https://youtu.be/UkFgRdzf-M8 Vanwaar dat verschil... Lees verder →
In het Nederlands zeg je gezien en in het Duits gesehen. Maar in het Engels is het seen zonder ge-. Had het Engels vroeger ook ge-? Jazeker, al is het altijd optioneel geweest. Uiteindelijk verdween het uit de taal.De tekst gaat onder de video verder. https://youtu.be/glwN9OgaKEc Buiten de voltooid deelwoorden zijn er nog een paar... Lees verder →
Vroeger kende onze taal een verschil tussen twee korte o's: die van kop en die van pop. Het Nederlands is dat verschil nu kwijt, maar in alle windrichtingen vind je dialecten die het bewaard hebben. Hieronder hoor je hoe het klonk (en in mijn dialect nóg klinkt).(De tekst gaat onder de afbeelding verder.) https://youtu.be/bnP0teY1C0E Het... Lees verder →
In de middeleeuwen werden ijs en bruin uitgesproken met een lange ie en uu, klinkers die je ook hoort in het Engelse to believe en het Duitse Bühne. In de 16e eeuw diftongeerden ze in het westen. Dat wil zeggen: de lange klinkes werden tweeklanken. Stapsgewijs veranderden ze in onze huidige tweeklanken ij en ui.... Lees verder →
Het Franse eu in j'ai eu (ik heb gehad) rijmt op su en lu. Maar vanwaar dan die e in eu? Dat is een erfenis van het Oudfrans: toen werd de e nog uitgesproken als in de: eü. Eu komt van het gesproken Latijnse habūtum. Van drie klinkers en vier medeklinkers is nu één klinker... Lees verder →
Taal aan de wandel 