Uit het Proto-Germaanse *swōtija- ‘zoet’ is in de Westgermaanse talen een groot scala aan vormen ontstaan. In het Nederlands werd het woord bijvoorbeeld zoet, in het Engels sweet, in het Duits süß en in het Fries swiet. Hoe zijn al die verschillende vormen uit één en hetzelfde *swōtija- ontstaan? In dit artikel leg ik dat uit en... Lees verder →
‘Factum’ in 2000 jaar
Uit het Latijnse factum 'gemaakt; gedaan; feit' is in de Romaanse talen een groot scala aan vormen ontstaan. In het Italiaans werd het woord bijvoorbeeld fatto, in het Frans fait, in het Portugees feito en in het Spaans hecho. Hoe zijn al die vormen uit factum ontstaan? Aan de basis ligt één lineaire reeks klankveranderingen.... Lees verder →
Drie geboortes van een Spaanse h
In de geschiedenis van het Spaans is er al drie keer een [h]-klank geboren en gestorven. De eerste ontstond en verdween in de voorvader van het Spaans, de tweede ontwikkelde zich in het Oudspaans, en nu krijgen regionale variëteiten van het Spaans de [h] voor een derde maal terug - en in sommige gebieden is... Lees verder →
Lord en lady: broodmensen
Sommige samenstellingen van woorden raken zo vergroeid dat er na eeuwen slijtage geen samenstelling meer in te herkennen is. Dat is bijvoorbeeld gebeurd met de Engelse woorden lord en lady. Die stammen namelijk af van de Oudengelse samenstellingen hlāfweard en hlǣfdīġe. Hoe deze twee woorden zijn ontstaan, wat ze oorspronkelijk betekenden en hoe ze in... Lees verder →
Teekenen en loopen
Wie in de vorige jaren twintig naar school ging, leerde dat teekenen en loopen met een dubbele e en o geschreven werden. Werden de e en o in alle woorden dubbel gespeld? Nee: tegenover teekenen, deelen en beenen stonden rekenen, geven en eten. En loopen, oogen en boomen hadden twee o's, maar in stoken, noten... Lees verder →
Het oudste Frans
Hoe klonk het oudste Frans dat op papier is gezet? Samen met dr. Peter-Alexander Kerkhof, expert in onder andere het Oudfrans, heb ik een reconstructie gemaakt van de uitspraak van de oudste Franse tekst die is overgeleverd: de Eed van Straatsburg. Beluister de reconstructie in deze video. Onder de video geef ik een toelichting. https://youtu.be/hj14HliUHOQ... Lees verder →
Van potēre tot pouvoir
Het Franse werkwoord pouvoir komt van het Latijnse woord potēre. (Dat potēre verving het Klassiek-Latijnse woord posse.) Op weg naar het hedendaagse Frans is potēre bijna onherkenbaar veranderd: de t is verdwenen, er is een v verschenen en de lange ē zien we terug als de tweeklank oi. Hoe is die ontwikkeling gegaan? Je hoort... Lees verder →
Van chasteau tot château
In veel Franse woorden die nu een circonflexe op de klinker hebben (zo'n dakje) of beginnen met é-, klonk lang geleden een [s]. Voordat die [s] verdween, werd ie een [h]. Precies hetzelfde gebeurt nu in veel variëteiten van het Spaans. Hoe klonk en klinkt dat? Luister hieronder.De tekst gaat na de video verder. https://youtu.be/4LR__36Aq_U... Lees verder →
Ie en oe: vanwaar die e?
Hoe komt het dat we de klinkers ie en oe met twee verschillende letters spellen? Dat is een erfenis van het Middelnederlands, waarin ie en oe tweeklanken waren: twee klinkers in één lettergreep. In onder andere Oost-Brabant bestond ook de tweeklank ue. Beluister ze hieronder.De tekst gaat verder onder de video. https://youtu.be/UkFgRdzf-M8 Vanwaar dat verschil... Lees verder →
Houdoe
Waar komt het woord houdoe vandaan? Dat is al lange tijd bekend. Toch doen er nog veel misverstanden de ronde. In deze video vertel ik wat de juiste herkomst is en wat er scheelt aan de foute verklaringen. https://youtu.be/wvtvN0OTzuM