De Proto-Germaanse voorloper van ons bezittelijk voornaamwoord zijn was genderneutraal: *sīnaz kon ‘van hem’, ‘van haar’ en ‘van hen’ betekenen. Dat weten we doordat zijn nakomelingen in het Oudnoords, het Gotisch en het Oudengels, vroege Germaanse dochtertalen, nog steeds al die functies hadden, en in de huidige Noord-Germaanse talen, zoals het Noors en Zweeds, geldt dat tot op... Lees verder →
Ze lijken op elkaar en zitten in dezelfde betekenishoek: gaarne, graag en gretig. Maar in hoeverre zijn deze woorden ook echt etymologisch verwant? Leestijd: 5 minuten. Gaarne Het woord gaarne boert achteruit. We vinden het nog weleens in formeel gesproken Nederlands maar vooral in wat formeler geschreven Nederlands. In informeler taalgebruik is het zeker in... Lees verder →
Ze heeft een doorsnee van bijna 1,4 miljoen kilometer en onze wereld past er 1,3 miljoen keer in. Ze zet elke seconde 700 miljoen ton waterstof om in helium, produceert zodoende per seconde evenveel energie als honderd miljard atoombommen van een megaton, en doet dat al 4,6 miljard jaar lang onafgebroken. Doordat ze ons precies... Lees verder →
In het Middelnederlands spraken we elkaar niet aan met jij maar met dū. In de westelijke dialecten zei je bijvoorbeeld dū kens mī (jij kent mij). Dū stamt af van het Proto-Germaanse þū (met de th-klank van thing en de lange oe van voeren) en is verwant aan het Latijnse tū, een verre neef. Na... Lees verder →
De meeste woorden worden al millennialang doorgegeven. Gas niet: dat is in de 17e eeuw verzonnen - door een Brusselnaar: Jan Baptista van Helmont. Voordat gas in gebruik kwam, zeiden we stoom tegen alle gassen. Gas is een van de succesvolste Nederlandse uitleenwoorden geworden. Gas is geënt op het woord chaos, dat door Paracelsus al... Lees verder →
Hoe komt het dat we elf en twaalf zeggen en niet eentien en tweetien, zoals vijftien en negentien? Elf en twaalf zijn overblijfselen van een twaalftallig stelsel dat waarschijnlijk lang geleden een tijd is gehanteerd - mogelijk naast het tientallige stelsel. De oorspronkelijke betekenis van elf en twaalf is één-resteert en twee-resteert - als je... Lees verder →
Hoe komt het dat het in het Nederlands eerste is en in het Engels first? Het Germaans had meerdere rangtelwoorden bij een, waaronder een woord dat oorspronkelijk vroegste betekende en een dat voorste betekende.
Taal aan de wandel 